Mua đi bán lại không thể có giá tốt!

Dành nhiều tâm huyết cho chương trình bình ổn từ nhiều năm nay, bà Lê Ngọc Đào, Phó Giám đốc Sở Công thương TP.HCM không muốn gọi chương trình này bình ổn giá mà là bình ổn thị trường, tức đảm bảo nguồn cung cho thị trường. Một khi nguồn cung ổn định thì giá cả sẽ ổn định.

“Không có một khung nào cho bình ổn. Giai đoạn 2002-2009, TP.HCM chỉ bình ổn 3 tháng Tết nhưng tới năm 2010, giá cả nhiều mặt hàng thiết yếu tăng cao do lạm phát, ảnh hưởng tới đời sống người dân nên thành phố bình ổn quanh năm. Chúng tôi chọn 9 nhóm mặt hàng thiết yếu như gạo, đường, dầu ăn… và bắt đầu xây dựng tiêu chí để xét chọn doanh nghiệp tham gia”, bà Đào cho biết.

Người dân mua hàng tại một cửa hàng bình ổn giá tại huyện Hóc Môn TPHCM.

Không phải doanh nghiệp nào cũng được tham gia chương trình bình ổn của TP.HCM. Muốn tham gia, doanh nghiệp phải có năng lực sản xuất, nhà xưởng, tài chính lành mạnh và sản phẩm được lưu thông có uy tín, thương hiệu trên thị trường.

Ngoài ra, mỗi doanh nghiệp phải có ít nhất 12 điểm phân phối hàng hoá và có xe bán hàng lưu động. Vào giai đoạn đầu, doanh nghiệp được thành phố hỗ trợ một phần vốn, do đó phải bán thấp hơn 5-10% so với giá thị trường.

“Hàng bình ổn phải đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm và phải là hàng cùng chủng loại, chất lượng với hàng ngoài thị trường. Không thể lấy hàng bình ổn đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP so với hàng trôi nổi bán ngoài đường.

Người ta cứ nói giá hàng bình ổn nhiều khi cao hơn ngoài chợ truyền thống là bởi ngoài chợ có những mặt hàng chưa được kiểm soát. TP.HCM đòi hỏi doanh nghiệp phải đăng ký giá các mặt hàng bình ổn và sản lượng tham gia.

Đơn cử, chúng tôi xác định TP.HCM tiêu thụ một ngày 2 triệu quả trứng thì sẽ chọn những doanh nghiệp tham gia đăng ký sản lượng chiếm 30-40% nhu cầu thị trường để chi phối thị trường. Mức giá doanh nghiệp đăng ký cũng không cố định trong một năm mà được điều chỉnh theo cơ chế thị trường. Theo đó, nếu giá đầu vào của nguyên liệu tăng trên 5% thì doanh nghiệp điều chỉnh tăng, tuy nhiên khi giá thị trường giảm thì doanh nghiệp cũng phải giảm theo”, Phó Giám đốc Sở Công thương TP.HCM nói.

Nếu ban đầu TP.HCM chỉ có 26 doanh nghiệp tham gia bình ổn thì nay con số này đã lên tới 68. Đó là bởi khi làm chương trình này, thành phố không để cho doanh nghiệp lỗ.

“Đưa hàng ra thị trường phải đảm bảo cho doanh nghiệp có mức lời nhất  định nhưng cũng không được quá cao để phù hợp với người tiêu dùng. Hàng bình ổn không chỉ để phục vụ người nghèo mà tạo giá ổn định cho toàn xã hội, từ đó thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Khi thành phố ban hành chương trình bình ổn thì có 5 chương trình ngắn đi theo: chương trình phát triển chăn nuôi tạo nguồn hàng bình ổn; chương trình phát triển hệ thống phân phối, bán buôn, bán lẻ; chương trình kích cầu hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp nếu có đầu tư trang trại, nhà xưởng, sản xuất kinh doanh trong các nhóm hàng chăn nuôi; chương trình hỗ trợ rau VietGAP”, bà Đào chia sẻ.

Điểm đặc biệt là TP.HCM khuyến khích doanh nghiệp phát triển chương trình khép kín để có sản phẩm tốt nhất bởi theo Phó Giám đốc Sở Công thương TP.HCM, khi sản xuât chỉ nhập nguyên liệu, mua đi bán lại thì không thể có được giá tốt. Bà Phó Giám đốc Sở Công Thương dẫn trường hợp Công ty TNHH Ba Huân đã liên kết với nông dân Long An triển khai chương trình nuôi vịt, thu mua trứng để đảm bảo nguồn hàng. Cho đến nay, công ty đã có trang trại giống, thức ăn chăn nuôi, nhà máy xử lý… Tương tự, doanh nghiệp gia cầm Phạm Tôn cũng có trang trại chăn nuôi gà, nhà máy giết mổ… TP.HCM còn liên kết với các HTX trồng rau VietGAP ở Lâm Đồng để đảm bảo nguồn rau sạch cho người dân thành phố.

Bắt đầu từ năm 2013, TP.HCM không còn phải ứng vốn từ ngân sách cho các doanh nghiệp tham gia bình ổn nữa.

“Ban đầu, vốn ngân sách hỗ trợ cho doanh nghiệp là 400 tỷ đồng nhưng hàng năm chúng tôi giảm dần và khuyến khích doanh nghiệp sản xuất để tự cung ứng nguồn hàng không nhận vốn. Thay vì hỗ trợ vốn, thành phố khuyến khích hệ thống tín dụng tham gia chương trình bình ổn. Nếu năm 2013 chỉ có 5 hệ thống ngân hàng tham gia thì sang năm 2014 đã có 8 ngân hàng tham gia cung ứng khoảng 8.300 tỷ đồng để doanh nghiệp bình ổn vay”, bà Đào cho biết.

Để xét duyệt các doanh nghiệp tham gia bình ổn, TP.HCM huy động sự vào cuộc của 5 đơn vị gồm Sở Công thương, Sở Nông nghiệp, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Công ty đầu tư tài chính và Sở Tài chính, trong đó Sở Công thương đóng vai trò thương trực. Hàng năm, TP.HCM cũng tổ chức 40 đoàn kiểm tra nguồn hàng, các điểm bán theo niêm yết giá doanh nghiệp đăng ký.

Hàng bình ổn đến từng nhà

Theo bà Lê Ngọc Đào, theo quy luật hàng năm, vào những ngày cận Tết, giá một số mặt hàng như trứng vịt, thịt heo tăng cao. Do đó, các doanh nghiệp bình ổn thống nhất không điều chỉnh giá của các mặt hàng trong 2 tháng trước và sau Tết. Đặc biệt, trong 3 ngày cận Tết, thành phố có chương trình liên kết với nhà phân phối để giảm giá thịt heo và trứng vịt.

“Trứng vịt ngày cận Tết giảm 1.000-2.000 đồng/chục, còn thịt heo giảm 5-10% để người nghèo có thể mua sắm. Chính điều này tạo sự lan toả cho thị trường, những nơi muốn bán cao cũng không bán được. Do đó thị trường Tết ở TP.HCM năm nào cũng rất ổn định. Ngay cả các siêu thị nước ngoài 2 năm nay cũng đều đăng ký bán hàng bình ổn như Lotte, Big C…”, bà Đào cho biết.

TP.HCM cũng đã ký chương trình hợp tác với Hội phụ nữ và Đoàn Thanh niên để đưa hàng bình ổn đến tận tay người dân. Tính đến nay, thành phố đã có gần 100 cửa hàng liên kết hội phụ nữ.

“Chỉ cần hộ gia đình nào có mặt bằng khoảng 30m2 là có thể thông báo cho Sở Công thương, cán bộ sẽ xuống khảo sát, giao hàng để bán, 15 ngày mới thu tiền một lần. Đây cũng là một cách để tạo công ăn việc làm cho chị em. Đối với các cửa hàng liên kết thanh niên, người dân muốn mua hàng bình ổn có thể đăng ký đặt phiếu và hàng sẽ được giao đến tận nhà.

Còn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất cũng đều có cửa hàng bình ổn. Thay vì rau bó lớn, để phù hợp với túi tiền người công nhân, rau được bó mớ nhỏ hơn. Tết năm nay chương trình bình ổn triển khai bán gói quà tết từ 70.000 đồng trở lên để công nhân có thể mua về cho gia đình. Ngoài ra, thành phố cũng tổ chức bán hàng bình ổn lưu động trong các xí nghiệp với khoảng 20 chuyến/tháng”.

“Làm chương trình này phải gia công, chăm chút lắm. Điều quan trọng là phải chọn doanh nghiệp có năng lực sản xuất, khi có nguồn hàng ổn định thì mới bình ổn được. Chúng tôi có doanh nghiệp sản xuất và phân phối đông đảo. Cho đến nay, TP.HCM đã liên kết với 13 tỉnh miền tây, 8 tỉnh miền Đông thực hiện ổn định thị trưởng cả khu vực”, bà Đào chia sẻ.

Thành Luân – baodatviet